ENFLASYONDAN STAGFLASYON
Merkez Bankasının politika faizini düşürmesi ile ekonomide dengeler bozularak, ekonomimiz sıkıntılı ve sorunlu bir görünüm sergilemeye başladı ve bu süreç devam ediyor. Ekonomide bozulan dengeleri yeniden sağlayabilmek için öncelikle sorunu doğru tespit edip, doğru politikalarla çözüme odaklanmak gerekiyor.
Sorunu görmezden gelmek veya başka etkenlere bağlamaya çalışmak çözümün güçleşmesinden başka bir sonuç getirmeyecektir. Türkiye küresel düzeyde yaşanan sıkıntı ve sorunlardan daha farklı ayrışmaktadır. Üretim maliyetlerinin artması, ekonomik belirsizlikler, fiyat artışlarının en güçlü destekçisi konumunda. Talebin gerilemesine karşın, enerji fiyatlarındaki ve gıda fiyatlarındaki hızlı artış trendinin devam etmesi stagflasyon tehlikesinin kapıda belirmesine neden oldu. Enerji ve gıda fiyatlarındaki yüksek artışlar, bütçelerin büyük bölümünün zorunlu ihtiyaçlara ayrılmasına neden oluyor. Talep daralması, resesyonu yani durgunluğu beraberinde getiriyor.
Sorunu görmezden gelmek veya başka etkenlere bağlamaya çalışmak çözümün güçleşmesinden başka bir sonuç getirmeyecektir. Türkiye küresel düzeyde yaşanan sıkıntı ve sorunlardan daha farklı ayrışmaktadır. Üretim maliyetlerinin artması, ekonomik belirsizlikler, fiyat artışlarının en güçlü destekçisi konumunda. Talebin gerilemesine karşın, enerji fiyatlarındaki ve gıda fiyatlarındaki hızlı artış trendinin devam etmesi stagflasyon tehlikesinin kapıda belirmesine neden oldu. Enerji ve gıda fiyatlarındaki yüksek artışlar, bütçelerin büyük bölümünün zorunlu ihtiyaçlara ayrılmasına neden oluyor. Talep daralması, resesyonu yani durgunluğu beraberinde getiriyor.
Maliyet kökenli enflasyonun, stagflasyona dönüşmesi çözümü zor ve maliyetli bir dönemece girildiği anlamına gelmektedir. Enflasyon sürecinin stagflasyona dönüşmesinin en önemli nedenini istikrar tedbirlerinin zamanında alınmaması, eksik, yanlış ve gecikmiş önlemlerle sorunun çözülmeye çalışılması oluşturuyor. Yaşanan deneyimler gösteriyor ki, gecikmiş tedbirler, yanlış politikalar stagflasyona giden yolu oluşturan en büyük etken olarak ortaya çıkıyor
Vergi indirimleri sorunun çözümüne çare olur mu? Maliyet artışlarının yaratmış olduğu enflasyonist ortamla mücadelede tek başına maliye politikaları sorunu çözmeye yeterli olmuyor. Sorunun çözümüne önemli katkıları olmasına karşın, maliyet artışına neden olan etmenlerin önlenememesi ya da sübvanse edilememesi vergi indirimlerinin yetersiz kalmasına ya da etkisinin azalmasına neden oluyor. Yapılan araştırmalar enflasyonist sürecin ciddi şekilde üzerine gidilmediği ve nedenlerinin saptanarak kontrol edilmediği durumlarda, fiyat artışını ilk başlatan etkenlerin giderilmesi durumunda bile enflasyonun kontrol altına alınamadığını gösteriyor. Enflasyonist beklentilerin kalıcı hale gelmesi ile fiyat artışlarına uyum sağlama sürecinde meydana gelen olaylar enflasyonun güçlenerek devam etmesine sebep oluyor.
Döviz kurunun tetiklemesi ile enerji ve gıda sektöründe yaşanan maliyet artışları sonucu oluşan ekonomideki sıkıntıyı bütüncül politikalarla çözmek zorundayız. Vergi yükünün belli kesimlerde toplandığı ülkemizde maliye politikaları sorunların çözümünde sınırlı etkiye sahip oluyor.
Ekonomide yaşanan sıkıntı ve sorunları çözmek için gecikmeden önlem almalıyız. Öncelikli konuları belirleyerek, enflasyonla mücadelenin öncelikli olup olmadığını ortak akılla doğru tespit edip, doğru politikalar uygulayarak çözüme odaklanmak, tahribatın daha da büyük boyutlara ulaşmasını önleyecektir.